Vandaag wil ik even een boom opzetten over een hip, opkomend fenomeen waarmee we onlangs in aanraking zijn gekomen.
Niet zo lang geleden begaven wij ons naar de steeds populairder wordende en door de media druk berichte 798 Art District in Beijing, waar de ene galerij na de andere je omverblaast met een duizelingwekkend aanbod aan moderne kunst. Vernieuwende (en soms moeilijk begrijpbare) fotografie wordt afgewisseld met innovatieve beeldhouwkunst en even baanbrekende installatiekunst - sommige installaties zijn zo gigantisch van omvang dat ze een aparte tentoonstellingsruimte vereisen. Deze nogal raar gesitueerde kunstwijk - ze ligt in een onaantrekkelijk en weinig centraal gelegen deel van Beijing – is mettertijd uitgegroeid tot een bruisend stukje Beijing, een enclave van inheemse en buitenlandse creatievelingen, een soort concessiewijk van de kunsten te midden van de betonnen Pekinese jungle.
Een honderdtal tentoonstellingsruimtes liggen verspreid over deze kunstenaarskolonie, en werden meerbepaald ondergebracht in oude (in de jaren ’60 door Russische ingenieurs gebouwde) fabrieksgebouwen; de soms grillige vormen en ruime hallen lenen zich perfect tot het uitstallen van kunstwerken van enkele van China’s meest gerenommeerde vertegenwoordigers van hedendaagse kunst, alsook die van nieuwkomers op hun opgang in het wereldje. Op het moment van ons bezoek liep een interessante special over leden van de zogenaamde ‘’85 New Age’-stroming, die een revolutie ontketenden in Chinese kunst en zo de basis legden voor al hetgeen tegenwoordig wordt uitgevreten door het Chinese moderne kunstenaarsvolkje. Zij maakten de Chinese moderne kunst tot wat ze nu is, een hippe en misschien bovenal zeer winstgevende business die in het Westen steeds meer aan populariteit wint.
Zoals gezegd zijn niet alle hier te bezichtigen kunstwerken even gemakkelijk verteerbaar, en sommige zijn per definitie heel duister en pessimistisch. Zo gingen enkele van de New Age’ers voor hun projecten uit van de verbranding van kunstwerken; met zo’n premisse kom je niet geheel verwonderlijk uit bij een groep van kunstenaars die per definitie alle morele vanzelfsprekendheden en conventies aan hun laars lappen, gevestigde waarden van de kaart vegen en zeer intensief de duisteren kanten van hun onderbewustzijn onder de loep nemen. Van dergelijk creatief en introspectief gedrag verwacht ik dan ook dat het met enig argwaan door de Chinese overheid op de voet wordt gevolgd, en toch, van tanks of politieauto’s geen spoor op de straten van Dashanzi. Wie weet, dat kunstenaars hier nog steeds hun creativiteit de vrije loop kunnen laten wijst er mogelijk op dat de functionarissen of verantwoordelijke Cultuur van die Ene Rode Partij het niet zozeer begrepen hebben op hedendaagse kunst, of er gewoon geen bal van begrepen hebben.
Ping alvast vond het maar niets, en kon zich niet verzoenen met de donkere, op dood gefixeerde kant van sommige van de werken. Toen ik vroeg of de modale Chinees zich kan vinden in dergelijke kunst en suggereerde dat de meeste van hen waarschijnlijk opteren voor de wat klassiekere kunstidealen, beaamde zij dit fijntjes: “Yes, I think Chinese people will not really like this kind of art”.
Natuurlijk tref je hier ook af en toe een wat lichtere toets aan in de vorm van schaterlachjes aan de bezoeker ontlokkende foto’s en ronduit hilarische projectkunst (o.a. Art Project Nr. 2, een project waarbij een dertigtal mensen aangegluurd worden door een tiental peepers – elk van hen met the right to peep - die allen verwacht worden op geijkte tijdstippen op zoek te gaan naar een vacant hole in de muur en ondertussen het stereotiepe gedrag van een peeper dienen te vertonen; bizar…of gewoon goed gevonden?)
Aanrader en persoonlijke favoriet: Chen Nong, een fotokunstenaar die taferelen en settings uit de Chinese geschiedenis (Chinese opera, oorlogsvoering, Verboden Paleis) combineert met hedendaagse problematiek en daarbij door zijn foto’s handmatig in te kleuren een surrealistische sfeer oproept die je enkel aantreft in dromen (en die door een handvol anderen wordt gecreëerd met behulp van het betere roesverwekkende middel).
Voorts hebben Sophie en ik ons de laatste paar dagen moedwillig en met veel plezier gewenteld in de kerstsfeer, die hier in China onlosmakelijk verbonden is met winkelen, kopen, en consumeren. Taarten zijn een favourite bij de Chinezen, die blijkbaar van mening zijn dat het in groep opeten van een hoop wansmakelijke, opgeklopte room belegd met chocoladeschilfers (want meer is er echt niet aan een Chinese taart) de symbolische vertegenwoordiger bij uitstek is van de Kerstperiode. Gezien kerst hier een relatief recent fenomeen is, een modeverschijnsel als je wil, begrijp ik anderzijds wel dat de voeling met deze feestdag een beetje zoek is hier in China.
In het Westen lijkt van leer trekken tegen de kerstsfeer en alles daarrond dan weer zeer hip, zo ook zich luidop afvragen of mensen die kerst vieren niets beters te doen hebben. Een rage waartegen ik mij persoonlijk erg gekant voel. Ja, ik weet hoezeer ik mijn tijd verspil door op die ene avond naar minstens drie verschillende uitvoeringen van Frosty The Snowman te luisteren, en hoezeer ik ook mijn best doe, ik blijf voor eeuwig verslingerd aan Mariah Carey, ook al weet ik inmiddels dat ik het enige ben wat ze ieder jaar onder haar kerstboom wil.
Tenslotte nog even dit aangename sfeerbeeld:
9 uur ’s ochtends. Het betere youth hostel in Shanghai, een plakje spek en wat getoast stokbrood vergezellen ons roerei in de gezellige TV-ruimte van de Hiker International Inn die ook dienst doet als ontbijtzaal, warme woonkamervibes all around, goedgevulde boekenplanken fleuren de bakstenen muur wat op, jonge enthousiastelingen plannen hun eerstvolgende dagtrip, de geur van groene thee vult de kamer, en welke film besluit het vriendelijke maar schijnbaar lichtjes gestoorde meisje van de bar te screenen zo rond een uur of negen 's ochtends?
Juist ja, Hellraiser: Deader, een film waarvan de inhoud even origineel is als de titel welluidend, het zoveelste vervolg in de successerie over cultboeman Pinhead, kortom, een filmklassieker if there ever was one. Het anders zo attente meisje achtte het wenselijk om de frisgewassen gasten te trakteren op een ochtendlijke vertoning van deze kaskraker. Origineel experiment? Pure wansmaak? Ik vraag me af hoe het meisje zou reageren moest iemand haar aanspreken op haar nogal vreemde filmkeuze.
"Excuse me, miss, uhm, I couldn't help but notice your odd choice of movie for this morning's 'matinee', and I was wondering, couldn't you..."
(gebrekkig Engels) "You also know-a the Pinhead? He so coooooool! He know how to talk in funny way, very low voice hihi! Enjoy your eggs that is served with the scramble!"
Greetzz
Sid
